رفوگری فرش یک راهکار تضمینی برای تعمیر فرش های آسیب دیده
هنری که بعد از فرش‌بافی پا به عرصه گذاشت، رفوگری بود. این هنر کاربردی در واقع مکمل فرش‌بافی است و می‌تواند مشکلات و آسیب‌های فرش‌ها را ترمیم کرده و ظاهر فرش را به حالت قبل برگرداند. ارزش این هنر از زمانی آشکار می‌شود که فرش گران‌بهایی در اثر پوسیدگی، رطوبت یا آتش‌سوزی دچار آسیب شده باشد، در این هنگام است که یک رفوگر می‌تواند با استفاده از مهارت خود به کمک آمده و روحی تازه به فرش بدهد. در حقیقت یک رفوگر مانند یک تعمیرکار یا پزشک، وظیفه نجات یا تعمیر فرش را به عهده دارد.
افرادی که فرش می‌بافند تا حدودی باید با هنر رفوگری آشنا باشند چرا که ممکن است در مواقع ضروری نیاز داشته باشند تا آن را برطرف کنند. البته مهارت در این رشته نیاز به تمرین و کسب تجربه دارد که به تدریج به دست می‌آید. قبل از شروع به رفوگری باید فرش را کامل پهن کرد و پشت و روی آن را بررسی کرد تا میزان آسیب مشخص شود.
در این مقاله از سایت قالیشویی توحید می‌خواهیم شما را با هنر رفوگری فرش آشنا کنیم و به شما آموزش دهیم که چگونه در خانه خود این کار را انجام دهید، پس با ما تا انتها همراه باشید.
وسایل لازم برای رفوگری
ابزاری که در هنر رفوگری مورد نیاز هستند شامل موارد زیر می‌شوند:
• قلاب، درفش، دفتین، خواب پشت، قیچی، دم باریک، نخ‌پنبه‌ای، میخ‌کش، اتو، کیله، میخ، ظرف آب، تخته، نخ پود، چکش، سوزن کوچک و بزرگ، نخ‌های رنگین با توجه به بافت فرش، تهیه نقشه قسمت از دست رفته از روی قسمت‌های سالم
پیش از رفوگری باید به چه نکاتی توجه کرد؟
قبل از اینکه شروع به رفوگری کنید، باید فرش را شسته و آلودگی‌های آن را پاک کنید. بعد هم گره‌های آسیب دیده را با سوزن و درفش باز کنید. اگر بخش آسیب‌دیده بزرگ است آن را در یک قاب چوبی جایگذاری کنید تا بتوانید بدون ایجاد چروک، آن را رفو کنید.
برای انجام این کار فرش را از پشت با نوارهایی محکم کنید تا حالت استاندارد داشته باشد، بعد از آن تارزنی و گره‌زنی را با کمک یک متخصص انجام دهید تا فرش به حالت قبل برگردد.
چرا رفوگری فرش اهمیت دارد؟
رفوگری فرش از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا فرش ها به عنوان یکی از مهم ترین قسمت های دکوراسیون منزل شناخته می شوند و زیبایی و شکوه فضا را افزایش می دهند. همچنین، فرش ها معمولا به قیمت بالایی تهیه می شوند و برای خریداری مجدد یک فرش جدید، هزینه های زیادی نیاز است. از این رو، اگر یک فرش دچار آسیب شود، رفوگری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار خواهد بود.
یکی از دلایل اصلی اهمیت رفوگری فرش، حفظ ارزش مالی آن است. با توجه به هزینه های بالای تهیه یک فرش، اگر دچار آسیب شود، با انجام رفوی به موقع می توان از هزینه های اضافی صرفه جویی کرد. همچنین، اگر فرش به موقع رفو نشود، آسیب های بیشتری ممکن است به آن وارد شده و این موجب از بین رفتن فرش و نیاز به خریداری یک فرش جدید را ایجاد می کند. علاوه بر این، رفوگری فرش می تواند به حفظ زیبایی و شکوه فضا کمک کند. فرش ها به عنوان یکی از مهم ترین عناصر دکوراسیون داخلی شناخته می شوند و زیبایی و ظرافت فضا را افزایش می دهند. اگر یک فرش دچار آسیب شود، زیبایی فضا نیز تحت تأثیر قرار می گیرد. از این رو، با انجام رفو و تعمیر فرش، می توان زیبایی و شکوه فضا را حفظ کرد.
در نهایت، با انجام رفوگری به موقع، می توان از هزینه های زیاد خریداری یک فرش جدید جلوگیری کرد و از زیبایی های خانه محافظت نمود. بنابراین، اهمیت رفو و ترمیم فرش از لحاظ مالی و زیبایی، بسیار بالا است و نباید از انجام آن غافل شد.
با مهم ترین آسیب های فرش آشنا شوید
فرش یکی از زیباترین تزئینات داخلی است که می تواند به زیبایی و شکوه فضا بیافزاید. اما این محصولات زینتی در معرض آسیب های مختلفی قرار دارند که در ادامه به معرفی برخی از مهم ترین آسیب هایی که می تواند به فرش ها وارد شود می پردازیم:
• یکی از مهم ترین آسیب‌هایی که به فرش وارد می شود، سوختن قسمتی از آن است. این موضوع می تواند به دلیل استفاده نادرست از زغال، گرمای اتو یا خاکستر سیگار رخ دهد. در این صورت، بخشی از فرش باید تعمیر شود.
• آسیب دیدن بافت فرش نیز یکی دیگر از آسیب های وارد شده به فرش است. این موضوع معمولاً به دلیل استفاده از شستشوی غیر استاندارد یا استفاده از مواد شوینده نامناسب رخ می دهد و باعث تخریب بافت فرش خواهد شد.
• پوسیدگی الیاف فرش نیز یک مشکل جدی است که معمولاً به دلیل استفاده زیاد یا نفوذ رطوبت به فرش رخ می دهد. در این صورت، فرش ممکن است بوی بدی داشته باشد یا بافت آن تخریب شود.
• تغییر رنگ و کنده شدن ریشه ها نیز یکی دیگر از آسیب های مهمی بوده که امکان دارد به فرش وارد شود. این موضوع معمولاً به دلیل قرار گرفتن فرش در معرض تابش مستقیم نور خورشید رخ می دهد و می تواند زیبایی فرش را مختل کند.
• بیدزدگی و آسیب های ناشی از سایر حشرات نیز به فرش آسیب وارد می کنند. حشرات مختلفی مانند کنه، مور، سوسک و... باعث آسیب به فرش شده و تخریب آن را به دنبال دارند.
آیا می‌توان فرش را در خانه رفو کرد؟
شاید فکر کنید که رفوگری بسیار تخصصی است و نمی‌توان آن را در خانه انجام داد، اما باید بگوییم روش‌هایی وجود دارد که تا حدی آن را امکان‌پذیر می‌کند. برای آشنایی با این روش‌ها به مراحل زیر دقت کنید:
• برای شروع کار تمام لوازم جانبی فرش مثل پایه‌های مبل و ... را از سر راه بردارید تا بتوانید به فرش بدون هیچ مانعی دسترسی داشته باشید.
• بعد از آن فرش را جاروبرقی بکشید تا هرگونه گرد و غبار و آشغال از روی آن جمع شود، بعد با استفاده از نسبت مساوی محلول آب و سرکه سفید و همچنین یک اسفنج تمیز لکه‌های روی فرش را پاک کنید.
• اگر جایی لکه چربی و روغن وجود داشت، از کاردک و یا کاغذ روغنی استفاده کنید. پودر بچه و نشاسته ذرت نیز موثر برای لکه‌بری مناسب است.
• بعد بگذارید ۳ تا ۴ ساعت زمان بگذرد و بعد دوباره جاروبرقی بکشید، اگر باز هم لکه‌ای باقی مانده بود آن را تمیز کنید.
• حال اگر قسمتی از فرش سوخته بود، برای رفوگری آن باید نوع الیاف سوخته شده آن را بریده و سوختگی را پنهان کنید.
• اگر فرش سوراخ شده باشد، باید مقداری چسب مایع را داخل سوراخ بریزید و بعد با الیاف همرنگ آن را پر کنید.
• بعد از پر کردن فرش بگذارید تا چسب خشک شود و بعد با یک قیچی کوچک الیاف اضافی را کوتاه کنید تا ظاهر فرش مرتب باشد.
• بعد از استفاده از تمامی مراحل بالا اگر خواستید فرش را تمیز کنید، می‌توانید از بخارشوی استفاده کنید چرا که خروج بخار آب باعث تمیز کردن فرش می‌شود.
• اگر لکه و کثیفی روی فرش شما به وجود آمده است و موجب شده است تا بوی بدی حاصل شود، می‌توانید با پاشیدن کمی جوش شیرین آن را از بین ببرید.
• بعد از گذشتن چند ساعت، می‌توانید آن را با جاروبرقی تمیز کنید.
• اگه روی فرش شما جای مبل به وجود آمده است، می‌توانید از یک تکه یخ استفاده کنید و آن را روی قسمت فرورفته بکشید تا اصلاح شود. برای تسریع بخشیدن به این کار از سشوار استفاده کنید، البته باید به دمای آن دقت کنید تا زیاد از حد نباشد.
• بعد از اینکه یخ در فرورفتگی ذوب شد با یک برس آن قسمت‌ها را به سمت بالا شانه کنید.
• حالا اگر شما می‌خواهید الیاف فرشتان مانند روزهای اول ایستاده باشد، آن را با یک پارچه نازک مرطوب اتو کنید.
• این خود یک فوگری بسیار ساده است. البته توجه داشته باشید که اتو را مستقیم روی فرش نکشید.
• علاوه برموارد گفته شده کشیدن دستمال با جوش شیرین و سرکه هم می‌تواند به ترمیم کردن فرش شما کمک کند. بعد از چند ساعت هم می‌توانید آن ها را جارو کشیده و تمیز کنید.
• ذکر این نکته حائز اهمیت است که هیچگاه جوش شیرین و سرکه را باهم همزمان روی فرش نریزید.
رفوگری فرش دستبافت با ماشینی چه تفاوتی دارد؟
اصلی ترین تفاوت رفوگری در فرش های دستبافت و ماشینی به شیوه انجام کار بر می گردد. ترمیم فرش های ماشینی معمولاً با کمک دستگاه های تمام اتوماتیک و مواد شیمیایی مانند انواع چسب ها انجام می شود. این روش سرعت کار را بالا می برد، اما نتیجه نهایی بیشتر جنبه ترمیم ظاهری دارد.
در مقابل، رفوگری فرش های دستبافت یک فرآیند کاملاً دستی و هنرمندانه است که نیاز به تجربه و مهارت بالای استادکار دارد. در بسیاری از موارد، برای ترمیم دقیق تر لازم است فرش دوباره بر روی دار قرار بگیرد تا قسمت های آسیب دیده به صورت اصولی بافته شوند. همچنین در رفوگری فرش دستبافت، به جای استفاده از مواد شیمیایی، از الیاف طبیعی و نخ های هم جنس با فرش استفاده می شود تا هماهنگی کامل میان بخش ترمیم شده و بافت اصلی به وجود آید.
به طور کلی می توان گفت رفوگری فرش ماشینی بیشتر به بازسازی سریع و اقتصادی توجه دارد، در حالی که رفوگری فرش دستبافت نوعی هنر اصیل محسوب می شود که علاوه بر ترمیم، ارزش و اصالت فرش را نیز حفظ می کند.
اشتباهات رایج در رفوگری فرش و راه های جلوگیری از آن
رفوگری فرش یک کار دقیق و کاملاً تخصصی است. اگر این عمل به درستی انجام نشود، نه تنها مشکل فرش برطرف نمی شود بلکه ممکن است ارزش و دوام آن هم به خطر بیفتد. در ادامه با مهم ترین اشتباهات رایج در رفوگری و راه های پیشگیری از آن ها آشنا می شویم.
استفاده از نخ و الیاف نامناسب
یکی از خطاهای بزرگ در رفوگری، انتخاب نخ یا الیافی است که از نظر رنگ، جنس یا ضخامت با بافت اصلی فرش هماهنگی نداشته باشند. چنین انتخابی باعث می شود بخش ترمیم شده به وضوح از بقیه فرش جدا به نظر برسد و دوام کمی هم داشته باشد. برای جلوگیری از این مشکل، نخ باید از همان نوع و حتی المقدور از همان رنگرزی سنتی مشابه بافت اصلی تهیه شود تا هماهنگی کامل به وجود بیاید.
استفاده از چسب و مواد شیمیایی
برخی افراد برای سرعت بخشیدن به کار از چسب و مواد شیمیایی استفاده می کنند. این روش شاید ظاهر فرش را موقتاً ترمیم کند، اما در طول زمان باعث سفتی بافت و شکنندگی بیشتر الیاف می شود. بهترین روش آن است که به جای چسباندن بخش های آسیب دیده، آن ها با الیاف طبیعی و بافت مجدد ترمیم شوند تا فرش دوام بیشتری داشته باشد و ظاهرش تغییر نکند.
دوخت یا بافت ناهماهنگ
اگر تراکم یا رج شمار بافت جدید با فرش اصلی همخوانی نداشته باشد، قسمت ترمیم شده به وضوح مشخص می شود و حتی ممکن است تعادل کلی فرش را بر هم بزند. بنابراین رفوگر باید تراکم، نوع گره و شیوه بافت را دقیقاً مطابق با بخش اصلی فرش اجرا کند تا هماهنگی ظاهری و دوام آن تضمین شود.
بی‌توجهی به تمیز کردن فرش پیش از رفوگری
رفوگری روی فرشی که گردوغبار یا آلودگی در بافت آن باقی مانده باشد، باعث می شود الیاف جدید به خوبی در ساختار فرش جا نگیرند و دوام کار کاهش پیدا کند. به همین دلیل، تمیز کردن کامل ناحیه آسیب دیده یا شستشوی فرش پیش از رفوگری یک مرحله ضروری است که نباید نادیده گرفته شود.
سپردن کار به افراد غیر متخصص
یکی از خطرناک ترین اشتباهات، واگذاری رفوگری فرش های ارزشمند، مخصوصاً دستبافت و قدیمی، به افراد کم تجربه است. چنین اقدامی نه تنها مشکل را برطرف نمی کند، بلکه می تواند خسارت جبران ناپذیری به فرش شما وارد کند. بهترین راه، انتخاب کارگاه های معتبر و استادکاران ماهر است تا هم کیفیت کار تضمین شود و هم ارزش فرش حفظ گردد.
اگر به دنبال مرکزی مطمئن برای ترمیم و شستشوی فرش هستید، مراجعه به شعبه قالیشویی در سید خندان می تواند گزینه ای مطمئن و مناسب برای شما باشد.
سخن آخر
به طور کلی با توجه به روند رو به رشد تکنولوژی و علم و دانش، بسیاری از مشکلات و مسائل مربوط به وسایل، ابزار‌آلات و موارد این چنینی حل شده است و شما می‌توانید به راحتی با استفاده از چند روش کاربردی ابزار، کالا و محصول خود را ترمیم کنید. رفوگری فرش هم یکی از هنرهای بسیار کاربردی است که می‌تواند به افراد کمک کند تا فرش خود را بدون هزینه‌های زیاد به حالت قبل برگردانند و از آن استفاده کنند.
در حال حاضر مراکز زیادی برای این کار وجود دارند که فرش شما را قبول کرده و آن را به بهترین شکل به حالت اول برمی‌گردانند، اما همانطور که گفتیم رفوگری در خانه هم امکان‌پذیر است که باید در هنگام انجام آن مواردی را رعایت کنید تا به فرش آسیبی نرسانید.
برای اطلاعات بیشتر و آشنایی با این روش‌ها و همچنین استعلام قیمت قالیشویی می‌توانید با کارشناسان ما در سایت قالیشویی توحید تماس بگیرید و پاسخ سؤالات خود را دریافت نمایید.
